Ung thư da có dễ phát hiện không? Triệu chứng của bệnh

Theo WHO , mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 2-3 triệu ca ung thư da không phải u hắc tố ác tính và 132.000 ca u hắc tố ác tính. Những con số này cho thấy ung thư da đang là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng. Một trong những lý do chính dẫn đến sự gia tăng số ca ung thư da chính là sự cạn kiệt của tầng ozone. Tầng ozone có chức năng quan trọng trong việc lọc bớt bức xạ tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời, giúp bảo vệ làn da của chúng ta khỏi những tác động có hại. Tuy nhiên, khi nồng độ ozone giảm, lớp bảo vệ tự nhiên này bị suy yếu, dẫn đến:

• Lượng tia UV tăng lên: Với việc nồng độ ozone giảm, bức xạ tia cực tím từ mặt trời càng dễ dàng xuyên qua bầu khí quyển và tác động trực tiếp lên da của chúng ta.
• Nguy cơ mắc ung thư da tăng cao: Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, mỗi khi nồng độ ozone giảm 10%, trên toàn thế giới sẽ có thêm khoảng 300.000 trường hợp ung thư da không hắc tố và 4.500 trường hợp ung thư da hắc tố. Đây là một con số cảnh báo rõ ràng về mối nguy hiểm của sự suy giảm ozone đối với sức khỏe của chúng ta.

Ung thư da có dễ phát hiện không? 

Ung thư da là tình trạng các tế bào da phát triển không bình thường, mất đi sự kiểm soát và hình thành thành các khối u, có thể lan rộng sang các vùng lân cận hoặc qua các hạch bạch huyết. Bệnh có thể xuất phát từ biểu mô da hoặc các tuyến phụ thuộc da và thường được chia thành ba dạng chính: ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư hắc tố.

Da là bộ phận lớn nhất của cơ thể và giữ vai trò bảo vệ, nhưng cũng là nơi dễ bị tổn thương – do đó, những thay đổi nhỏ trên da có thể bị bỏ qua.Thực tế, ung thư da hoàn toàn có thể được nhận biết sớm nếu chúng ta chú ý đến những dấu hiệu bất thường như vết loét kéo dài không lành, ổ dày sừng có loét, hoặc những nốt sần, vảy, cứng bề mặt. Ngoài ra, các nốt đỏ mạn tính có thể xuất hiện và loét cũng là dấu hiệu cảnh báo.

Theo thống kê, bệnh thường gặp ở người trung niên và người lớn tuổi, với tỷ lệ nam giới mắc bệnh nhiều hơn nữ giới. Mặc dù ung thư da có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng khoảng 90% khối u được phát hiện ở vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng như mặt, cổ, lưng và ngực. Do đó, những người có làn da trắng, làm việc ngoài trời hoặc tiếp xúc thường xuyên với tia UV và các chất hóa học độc hại cần phải đặc biệt chú ý. Nhận biết sớm và chủ động thăm khám khi có dấu hiệu bất thường là cách tốt nhất để điều trị kịp thời, giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe của bản thân.

Nguyên nhân và Triệu chứng của bệnh ung thư da

Nguyên nhân gây bệnh

Ung thư da thường phát sinh do những tác nhân làm tổn thương tế bào da theo thời gian. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

• Tiếp xúc quá mức với tia cực tím (UV): Ánh nắng mặt trời và các nguồn tia UV nhân tạo như tắm nắng có thể làm hỏng DNA của tế bào da, dẫn đến đột biến và hình thành ung thư.
• Da nhạy cảm và di truyền: Những người có làn da nhạt, dễ bị bỏng nắng hoặc có nhiều nốt ruồi bất thường thường có nguy cơ cao hơn. Ngoài ra, nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh ung thư da, nguy cơ của bạn cũng tăng lên.
• Yếu tố môi trường và lối sống: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại, hoặc làm việc ngoài trời nhiều trong thời gian dài cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch kém, chẳng hạn như bệnh nhân sau ghép tạng hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch, dễ bị tấn công bởi ung thư da.

Triệu chứng của bệnh

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường trên da là bước đầu quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị ung thư da:

• Thay đổi về kích thước, hình dạng và màu sắc của nốt ruồi: Nếu bạn nhận thấy một nốt ruồi hay vết sần trên da đột nhiên có sự thay đổi, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo.
• Vết loét không lành: Một vết thương nhỏ, vết loét hoặc vết sần không hồi phục sau vài tuần cũng cần được quan tâm kỹ lưỡng.
• Cảm giác đau, ngứa hoặc chảy máu: Đôi khi, da bị tổn thương cũng có thể gây ra các triệu chứng như đau, ngứa hoặc thậm chí xuất huyết, những dấu hiệu này đều không nên bị bỏ qua.
• Bề mặt da thay đổi: Da trở nên thô ráp, có vảy hoặc sần sùi bất thường cũng có thể là dấu hiệu của ung thư da.

Các giai đoạn chính của bệnh ung thư da

Ung thư da không chỉ là một bệnh duy nhất mà nó được chia thành các loại khác nhau, tùy theo loại tế bào bị ảnh hưởng và mức độ nguy hiểm.

Ung thư da biểu mô tế bào đáy

• Vị trí thường gặp: Chủ yếu xuất hiện ở các vùng như mũi, má, thái dương và mặt, những nơi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời.
• Triệu chứng: Khởi đầu là một vết loét nhỏ, với đáy nhẵn, bờ nông và mặt đáy giãn mao mạch. Vết loét này có thể đóng vảy mỏng và đôi khi nhiễm màu đen, dễ nhầm lẫn với ung thư hắc tố. Vết loét thường phát sinh từ nốt ruồi, mụn cơm hoặc nốt xơ da nhiễm sắc.
• Tiến triển: Vết loét phát triển rất chậm, bờ loét lan rộng đều theo bề mặt da, ít xâm lấn vào sâu bên trong. Đôi khi, vết loét có thể sâu hơn, lộ ra bội nhiễm và xương mặt, có thể kèm theo nề đỏ xung quanh.
• Di căn: Thường không di căn hạch và không di căn xa, nên nếu được phát hiện sớm, bệnh có thể được điều trị hiệu quả.

Ung thư da biểu mô tế bào vảy

Thường xuất hiện ở vùng da đầu, cổ hoặc tay, những khu vực có sẹo cũ hoặc da bị tổn thương do tiếp xúc nhiều với ánh nắng. Khối u thường xuất hiện trên nền sẹo cũ, ví dụ như sẹo bỏng. Khối u có đặc điểm sần sùi, bề mặt mủn nát và dễ bị chảy máu. U tiến triển rất nhanh, lan loét theo bề mặt nông và có thể xâm lấn vào các mô xung quanh như xương sọ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bội nhiễm nghiêm trọng và biến dạng khuôn mặt. Ung thư tế bào vảy có thể di căn qua hạch vùng, đặc biệt là các hạch ở vùng chẩm, cổ, dưới cằm, hạch trước tai và dưới hàm. Các hạch này thường có đặc điểm là chắc, to, đơn độc hoặc dính thành đám, có thể di động hoặc cố định.

Ung thư các tuyến phụ thuộc da

Ung thư này ảnh hưởng đến các tuyến mồ hôi và tuyến bã. Các khối u này thường nằm dưới mặt da, tạo cảm giác lồi lên trên bề mặt da. Khối u thường có đặc điểm là dính, chắc và có hạn chế về khả năng di động. Khối u này có thể kèm theo cảm giác đau và nề đỏ ở vùng bị ảnh hưởng. Khối u phát triển nhanh và có thể xâm lấn xuống các lớp cơ và xương, gây ra sự tàn phá nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu không được điều trị sớm, ung thư các tuyến phụ thuộc da có thể di căn nhanh chóng, ảnh hưởng đến các cơ quan và mô xung quanh.

Ung thư da hắc tố (Melanoma)

Ung thư da hắc tố có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào, đặc biệt là những nơi có nốt ruồi hoặc đốm màu nâu, nhưng thường gặp ở lưng, chân hoặc bàn tay. U hắc tố thường trông giống như nốt ruồi bình thường nhưng có những dấu hiệu bất thường như:

• Hình dạng bất thường: Nốt ruồi có thể có bờ không đều.
• Kích thước thay đổi đột ngột.
• Màu sắc thay đổi, thường trở nên đen hoặc có nhiều màu sắc khác nhau.
• Bề mặt có thể xuất hiện vết loét hoặc chảy máu.

 U hắc tố là loại ung thư da có khả năng lan rộng rất nhanh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh có thể di căn qua hệ thống hạch lympho và các cơ quan khác trong cơ thể. Melanoma có thể di căn đến các cơ quan khác như phổi, gan, và não nếu không được điều trị kịp thời.

Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên da, chẳng hạn như thay đổi kích thước, hình dạng, màu sắc của nốt ruồi, vết loét không lành, hoặc xuất hiện chảy máu, hãy đến ngay bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra. Mặc dù không phải sự thay đổi nào trên da cũng là dấu hiệu của ung thư da, nhưng để đảm bảo, việc thăm khám sớm là rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời nếu có bệnh, tránh những biến chứng nguy hiểm.

Việc phát hiện và điều trị ung thư da sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy luôn nhớ kiểm tra với bác sĩ để đảm bảo sức khỏe của bản thân.

Mắc ung thư da có thể chữa khỏi không?

Câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là giai đoạn bệnh khi được chẩn đoán:

• Giai đoạn sớm: Nếu ung thư da được phát hiện sớm, các phương pháp điều trị như phẫu thuật cắt bỏ, xạ trị, hoặc liệu pháp miễn dịch thường có hiệu quả cao. Đặc biệt với BCC và SCC, khả năng chữa khỏi hoàn toàn là rất cao.
• Giai đoạn tiến triển: Nếu ung thư da đã lan rộng hoặc phát triển sâu hơn, việc điều trị sẽ phức tạp hơn. Mặc dù vậy, với các liệu pháp hiện đại, người bệnh vẫn có thể được kiểm soát bệnh và kéo dài thời gian sống, ngay cả khi không thể chữa khỏi hoàn toàn.

Ung thư da có thể chữa khỏi không phụ thuộc vào bệnh gặp phải

• Ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC): BCC, nếu được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm, có tỷ lệ chữa khỏi rất cao. Phẫu thuật cắt bỏ hoặc các liệu pháp không xâm lấn khác thường là lựa chọn hiệu quả.
• Ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) SCC cũng có khả năng chữa khỏi cao khi được phát hiện sớm. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ xâm lấn các mô lân cận sẽ tăng lên, làm cho quá trình điều trị trở nên khó khăn hơn. Vì vậy, việc theo dõi và kiểm tra định kỳ là hết sức cần thiết.

Ung thư da không chỉ là vấn đề của riêng ai mà nó ảnh hưởng đến tất cả chúng ta, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay khi thói quen ra nắng và tắm nắng ngày càng phổ biến. Điều quan trọng nhất là phải nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường trên da và chủ động bảo vệ làn da của mình. Nếu phát hiện bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ, hãy sớm tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Đội ngũ biên soạn: Nhà Thuốc Tuệ An